god/God zegene de greep

De spelregels over god met een kleine letter en God met een hoofdletter lijken in het Engels hetzelfde te zijn als in het Nederlands. Namelijk: als het om een monotheïstisch opperwezen gaat, dan schrijven we als erkenning daarvan en uit eerbied ervoor: God. In alle andere gevallen hebben we het over: god. Helder, dat weten we natuurlijk allemaal.

Nou ja, weten we dat eigenlijk wel? Want we hebben in ons westerse deel van de wereld een beetje last van een superioriteitsgevoel. Duh. Als we het dan ook over monotheïstische godsdiensten hebben, dan doelen we eigenlijk op christendom, jodendom en islam. En die laatste hebben we er waarschijnlijk in de afgelopen halve eeuw knarsetandend aan toegevoegd, omdat ze goddomme nu eenmaal op de een of andere verdraaide manier ook in onze God geloven.

Het is zeer de vraag of het de bedoeling is dat het ook opgaat voor de God van de brahmanisten, de God van de sikh en de God van de zoroastriërs, om er maar eens wat te noemen. Het zijn namelijk wel allemaal (min of meer) monotheïstische religies. Als taalprofessional kan je natuurlijk gewoon zeggen dat ze er allemaal onder vallen. Simpel. Christenen, joden, islamieten, brahmanisten, sikhs, zoroastriërs, allemaal aanbidden ze immers God. De enige echte.

Prima. Maar stel, je krijgt als taalprofessional opeens de opdracht om een stukje te schrijven voor de partijkrant van de SGP over de vele religies in Nederland. Nee, wacht. Je moet iets

ondertitelen voor de EO. Ja, ik weet het, maar er zijn gekkere dingen gebeurd. Als ware taalprofessional houd je dan natuurlijk braaf bovengenoemde regel aan en schrijf je netjes dat de sikh, brahmanisten en zoroastriërs in God geloven. Tja, maar denk je dan echt dat zoiets aan het arendsoog van de EO-redactie ontkomt? Ze zullen wellicht erkennen dat het monotheïstische godsdiensten zijn, maar of ze erkennen dat ‘die anderen’ ook in God - hoofdletter, de enige echte - geloven? Ik denk dat ik het antwoord daarop wel weet: ‘Die van ons is God en die van hunnie is god.’

Nou ja, omdat het zo leuk is, geef ik ons meteen nog een opdracht. We mogen voor de imaginaire kardinaal Samonas een stuk uit een andere taal vertalen dat handelt over allerlei andere godsdiensten dan de katholieke. Denk erom, Samonas is een steile. In het stuk dat je onder handen moet nemen worden de goden van andere religies, ook de monotheïstische, consequent met een kleine letter geschreven. Het komt namelijk uit een anderstalige verre katholieke windstreek. Maar wij taalprofessionals trekken ons daar niets van aan, wij kennen de regel. Bij alle monotheïstische religies duiden we het opperwezen met God aan, de enige echte. Nou, ik vermoed dat Samonas wellicht iets gaat roepen van een aarde die gaat opensplijten en ons gaat verzwelgen - al is dat dan oudtestamentisch - en dan gaat donderen van: ‘Die van ons is God en die van hunnie is god.’

De essentie is natuurlijk dat je een lijn wilt trekken die vrij is van de wankele redenering zoals we die nu hebben, dat het om het opperwezen van een monotheïstische religie gaat, maar dan toch wel meestal/vooral/in het algemeen christendom, jodendom en islam. Heb dan het lef om te zeggen dat die God de enige god is die een hoofdletter verdient. Sluit de andere monotheïstische goden dan gewoon buiten. Helder.

Of zeg dat alle monotheïstische goden de betiteling God verdienen. Zelfs de God van de monotheïstische sekte van Lou de Palingboer die door de wildernis van de Kaapse Bossen dwaalt in afwachting van het einde der tijden. Helder.

Tja, tot je natuurlijk aan de slag moet voor Samonas, of de EO, of de SGP, of de moskee op de hoek, of de synagoge op de andere hoek, of…

Dan nog een paar hersenkrakertjes om mee af te sluiten:

Het meervoud van god is goden. Logisch. Maar wat is het meervoud van God?

Bestaat dat niet, zeg je? Omdat er immers maar één God is. De gezaghebbende boeken en sites geven je gelijk. Maar ja, die gaan ervan uit dat de God van de christenen, joden en islamieten één en dezelfde is, al noemen ze Hem anders. Ze gaan dus voorbij aan die ene andere God, en ook aan die andere andere God, en ook aan die andere andere andere God. Hoeveel van die 'Goden' zouden er eigenlijk bestaan?

Christenen geloven in God. Prima, met die zin kan ik wel wat.

Maar dan: christenen geloven in een God die barmhartigheid blablabla…

Tja, dan gaat het bij mij wringen. Dat onbepaalde lidwoord in samenhang met God, het lijkt toch echt te suggereren dat er meerdere ‘een God’ zijn. Dan kom je toch automatische uit bij: het meervoud van God is goden. Want bij het ontbreken van uniciteit verdwijnt ook de hoofdletter. Kijk maar: er was maar één Casanova, al denken alle mannen dat ze casanova’s zijn. Duh.

Afijn, als professional moet je dus ook in deze kwestie lenig in de taalheupen zijn. What’s new. Met dank aan mijn beroepsdeformatie, die mij als verstokt atheïst aangezet heeft tot zo’n godgeklaagd stukje.

Addendumpje:

Wel vreemd dat de gezaghebbende sites en boeken allemaal reppen van: ‘mijn God!’ Met hoofdletter dus. Alsof hier een opperwezen zou worden aangeroepen. Dat zal meestal niet het geval zijn. Vandaar ook de neiging van velen - onder wie ondergetekende - om het te schrijven als: 'mijn god!'

Ik ga niet oproepen je taalkundige kont tegen de krib te gooien, maar mijn voorkeur gaat toch echt uit naar:

Mijn God, sta me bij! - aanroep.

Mijn god, wat een butzaak is dit restaurant! - verzuchting.